Ogólnopolska konferencja Związku Samorządów Polskich w Rzeszowie: samorząd terytorialny wobec współczesnych wyzwań
W stolicy Podkarpacia odbyła się zorganizowana przez Marszałka Województwa Podkarpackiego Władysława Ortyla ogólnopolska konferencja Związku Samorządów Polskich, gromadząc setki przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego z całej Polski i parlamentarzystów. W wydarzeniu uczestniczyli również goście honorowi — Prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki oraz były premier Mateusz Morawiecki. Konferencja była okazją do pogłębionej debaty nad wyzwaniami, przed którymi stoją samorządy, w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości społeczno-gospodarczej.
“Wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, jak ważną rolę odgrywają samorządy i jak dobrze radziły sobie w sytuacjach kryzysowych. Pamiętać należy również o tym, że działania rozwojowe nie są możliwe bez funduszy. Cieszę się, że środki na inwestycje, które zapewnił nam poprzedni rząd były na rekordowym poziomie. Suma tych środków dla naszego województwa z różnych programów rozwojowych wyniosła blisko 10 miliardów złotych” - podkreślił marszałek Władysław Ortyl w swoim przemówieniu otwierającym wydarzenie.
Dwa panele dyskusyjne poruszyły kluczowe tematy funkcjonowania samorządów. Jednym z panelistów był Lucjusz Nadbereżny prezydent miasta Stalowej Woli, który poruszał trudną kwestię realizowania tzw. “ustawy schronowej”, która dotyka bezpośrednio każdy samorząd. “Jako samorządowcy wielokrotnie stawaliśmy na wysokości zadania, a polski samorząd wielokrotnie udowadniał, że ma chęć i odwagę działania. Dzieje się tak dlatego, że my kochamy swoich mieszkańców i jesteśmy przez nich “powołani”. Do działania potrzebne są jednak narzędzia. I trzeba w tym miejscu powiedzieć otwarcie, że w trybie ekspresowym została przyjęta ustawa pozbawiona vacatio legis, bez aktów wykonawczych i narzędzi finansowych. Niezrozumiałym wydaje się milczenie w tym temacie środowiska samorządowego. Co więcej większość samorządowców podpisywała już pierwsze sprawozdanie o realizacji tej ustawy - nie mając aktów wykonawczych i podstawowych narzędzi, żeby tę ustawę realizować. Dla jasności - ta ustawa jest bardzo, bardzo potrzebna, ale nie można jeździć karoserią bez kół, silnika i paliwa. Czując się odpowiedzialni za mieszkańców, chcemy realizować tę ustawę, jako samorząd, mając odpowiednie narzędzia staniemy na wysokości zadania, ale nie pozwolimy być elementem szkodliwego marketingu politycznego. Radziliśmy sobie w trudnych sytuacjach, ale mieliśmy jasne wsparcie rządu. W momencie, kiedy samorządy miały jakiś problem - natychmiast reagowali urzędnicy szczebla państwowego na czele z premierem. W tej chwili nie widzimy żadnej spójności, nie widzimy żadnej wizji i nie ma również żadnej odpowiedzialności, która została zupełnie rozmyta. W tej sytuacji jako samorząd musimy odważnie diagnozować i mówić. Końcowa wina bowiem, co oczywiste, będzie po naszej stronie, bo w tej ustawie obowiązki zostały zapisane na nas. Przez ten ponad rok milcząco zgadzaliśmy się na kolejne ograniczenia i cięcie finansowania. Jeżeli jednak chodzi o bezpieczeństwo, to my musimy przestać milczeć. Musimy znaleźć odwagę, żeby o tym mówić. Zajmować jednoznaczne stanowisko w kluczowych kwestiach. Jesteśmy niestety spychani jako samorząd na margines. Ze względów politycznych wyklucza się poszczególne części kraju z rządowego wsparcia. Bardzo mocno apeluję do koleżanek i kolegów samorządowców, abyśmy zebrali w końcu w sobie tę odwagę, która jest i powinna być w samorządzie. W roku 35-lecia istnienia wolnego samorządu chciałbym powtórzyć za twórcą ustawy o samorządzie prof. Regulskim: “gdyby koń o swej sile wiedział, żaden by na nim nie siedział” - powiedział prezydent Nadbereżny.
Dr Karol Nawrocki w swoim wystąpieniu odniósł się do roli samorządów w kształtowaniu pamięci historycznej i wzmacnianiu lokalnej tożsamości. Mateusz Morawiecki mówił z kolei o konieczności zwiększenia roli samorządów w realizacji polityk krajowych oraz zapewnienia im stabilnego finansowania w obliczu kryzysów i niestabilności makroekonomicznej.
Konferencja była również okazją do nawiązania nowych partnerstw i wymiany doświadczeń między gminami, powiatami i województwami. Podkreślano konieczność solidarnego działania wobec globalnych wyzwań, takich jak zmiany klimatyczne, migracje czy cyfryzacja usług publicznych.
Organizatorzy podkreślili, że tegoroczne spotkanie w Rzeszowie było jedną z najważniejszych debat samorządowych ostatnich lat i zapowiedzieli kontynuację cyklicznych konferencji Związku Samorządów Polskich w kolejnych miastach.
